The little o’th’earth. Shakespeare’s duurzame allegorie
Dit proefschrift van Iris H. Casteren van Cattenburch, PhD gaat over Shakespeare en duurzaamheid. Ik mocht het helemaal vormgeven. De vele voetnoten die soms bijna een gehele pagina beslaan maakten deze klus tot een uitdaging, maar ook een bijzonder boek om te maken. De rode O op de voorzijde van het omslag is voorzien van spotvernis.
The little o’th’earth.
Shakespeare’s Sustaining Allegory
Samenvatting
Sinds de jaren zeventig van de 20e eeuw wordt de cirkelmetafoor toegepast in duurzaamheidstheorie, in concepten zoals de ‘circulaire economie’, ‘cradle-to-cradle’ en ‘regenerative design’. Recent voegde Klaas van Egmond een imaginair kruis toe aan de metafoor, om ‘crises van onduurzaamheid’ te definiëren als het resultaat van eenzijdige waardenpatronen, en om de noodzaak tot een integraal begrip van essentiële waarden te illustreren, vanuit het metaforische midden van de cirkel.
Dit proefschrift demonstreert de toepasbaarheid van de werken van William Shakespeare in het huidige duurzaamheidsdebat. Het analyseert de cirkelmetafoor in Shakespeare’s toneelstukken en gedichten, en duidt de cirkel en zijn tegenstellende kruis als een onderliggend allegorisch patroon. Het continuïteitsprincipe van dat patroon is zijn inherente veerkracht, omdat dit duurzame verhalen genereert, die zichzelf met de tijd veranderen. Iconische mentale beelden dienen als wegwijzers op de queeste naar ‘waarden die ertoe doen’, en inspireren parate Ridders en Dames om de allegorische cirkel te doorkruisen (Clifford). Deze queeste komt altijd weer in ‘O’: Shakespeare’s geheugensteuntje voor het allegorische (thuis van de) ziel, waar duurzame ontwikkeling ontkiemt vanuit de ‘verschillende elementen in wording’ (Chance).
Shakespeare’s allegorieën lopen vooruit op filosofische, agrarische, politieke, economische en persoonlijke debatten over duurzaamheid. Deze anticipatie berust grotendeels op Shakespeare’s vaardigheden als geheugenkunstenaar, die ernaar streefde “te memoriseren door een techniek van het indrukken van ‘plaatsen’ en ‘beelden’ in het geheugen” (Yates). Shakespeare’s toneelstukken en gedichten bieden dan ook een overvloed aan deze geheugenbeelden, die dienen om ons geheugen te trainen, om te leren redeneren naar analogie. Het geheugen kan getraind worden door op te letten, te herhalen wat we horen, en vervolgens door wat we horen te plaatsen bij wat we weten. Dit is, in grote lijnen, hoe de toepassing van Shakespeare’s ondersteunende allegorie werkt. Shakespeare’s toneelstukken en gedichten kunnen worden geïnterpreteerd en toegepast als memory plays. Het proefschrift laat tenslotte zien hoe Shakespeare’s uitnodiging tot zielsonderzoek individuen en organisaties kan inspireren tot persoonlijke en professionele duurzaamheidsstrategieën.
The little o’th’earth
Iris Casteren van Cattenburch
ISBN/EAN: 9789039362785
